BỤP GIẤM (ATISO ĐỎ)

1. Tên khoa học

Hibiscus sabdariffa L., thuộc họ Bông – Malvaceae.

2. Đặc điểm sinh thái và phân bô

Cây sống một năm, cao 1,5-2m, phân nhánh gần gốc, bóng, màu tím nhạt… Lá hình trứng, nguyên, mép lá có răng. Hoa đơn độc, mọc ở nách, gần như không cuống. Tiểu dài 8-12, hình sợi, phần dưới hợp, có lông nhỏ. Đài hợp, có lông nhỏ, phiến nhọn đều, nửa dưới màu tím nhạt. Tràng màu vàng, hồng hay tía, có khi trắng. Quả nang, hình trứng, có lông thô, mang đài màu đỏ sáng bao quanh vỏ. Ra hoa từ tháng 7 đến tháng 10.

3. Bộ phận dùng:

Lá, hạt, đài hoa – Folium, Semen et Calyx Hibisci.

4. Nơi sống và thu hái:

Gốc ở Tây Phi, được trồng để lấy đọt, và đài hoa dùng làm rau chua.

Đài hoa phơi khô bảo quản được lâu; sau khi ngâm nước, lại trở lại trạng thái tươi.

5. Bảo quản

Dễ ẩm mốc, cần bảo quản ở nơi khô thoáng, tránh mối mọt và môi trường ẩm thấp.

6. Thành phần hóa học

Cây bụp giấm chứa nhiều thành phần hóa học, bao gồm: protein, acid citric, acid tartric, acid malic, acid hibiscus, chloride hibiscus, gossypetin, flavonol glycoside hibiscitrin, anthocyanin, vitamin C, vitamin B2, B1,….

7. Tác dụng dược lý

+ Theo y học hiện đại:

Tác dụng cải thiện tình trạng rối loạn lipid máu, đái tháo đường, ung thư và cao huyết áp.

Cây bụp giấm có khả năng giảm cholesterol toàn phần, giúp cải thiện tình trạng mỡ trong máu.

Tác dụng hạ áp, hạ đường huyết và bảo vệ gan.

Có khả năng hạ sốt, an thần, tăng khả năng bài tiết ure của thận, giảm đau,…

Dịch chiết Methanol trong dược liệu có khả năng ức chế một số tế bào ung thư ở trực tràng, niêm mạc miệng, bạch cầu, tế bào gan,…

Đài hoa của cây bụp giấm có khả năng chống co thắt cơ trơn, làm thư giãn tử cung và có đặc tính kháng khuẩn.

Dịch ép từ hạt của cây có khả năng kháng sinh đối với Salmonella typhi, Escherichia coli, Staphylococcus aureus, Bacillus subtilis,… và một số loại nấm như Trychophyton, Aspergillus và Cryptococcus,…

+ Theo Đông y:

Tác dụng lợi tiểu, lọc máu, kích thích nhu động ruột, kháng khuẩn, lợi mật, giảm huyết áp và nhuận tràng.

Cải thiện khả năng tiêu hóa, hỗ trợ điều trị các bệnh về mật, xơ cứng động mạch, một số vấn đề về thần kinh và tim.

8. Cách dùng – liều lượng

– Bụp giấm được dùng trong chế biến món ăn, làm gia vị thay giấm, làm mứt, siro,…

– Trà bụp giấm giúp hạ huyết áp, nhuận tràng, lợi tiểu, giải độc, thanh nhiệt và hạ cholesterol

Chuẩn bị: 30g hoa bụp giấm hoa khô, 700ml nước.

Thực hiện: Đem nguyên liệu rửa sạch và hãm trong 700ml nước sôi. Có thể thêm đường và uống hết trong ngày.

– Rượu bụp giấm giúp nhuận tràng, kích thích tiêu hóa và lợi mật

Chuẩn bị: 600g hoa bụp giấm khô, rượu 40 độ 3 lít, mật ong 150ml.

Thực hiện: Đem rửa sạch nguyên liệu, để ráo nước, sau đó ngâm với rượu và mật ong trong khoảng 10 ngày. Mỗi ngày dùng 1 – 2 chén nhỏ trước khi ăn để kích thích tiêu hóa.

– Bài thuốc từ bụp giấm giảm ngừa ho

Chuẩn bị: Hoa bụp giấm tươi và đường

Thực hiện: Đem rửa nguyên liệu, sau đó để ráo. Sau đó bỏ vào bình, 1 lớp bụp giấm xen kẽ với 1 lớp đường. Ngâm trong 15 ngày là dùng được. Mỗi ngày dùng khoảng 30ml.

* Lưu ý: Không nên dùng quá 2g/ ngày vì dược liệu có khả năng gây độc.